Şeker
Portakalı
Yazarı :
Jose Marue De VASCONSELOS (Çeviri Aydın EMEÇ)
Yayınevi : Can
Yayınları
Basım : 107. Basım (Orijinal ilk basımı, 1968)
/ 183 Sayfa
Türü : Roman
Kategori :
Ortaöğretim / Yetişkin
Kitabın Yorumu
Brezilyalı
yazar Jose Marue De VASCONSELOS’in “Şeker Portakalı” kitabı, dünyada ve
ülkemizde çok okunan bir kitaptır.
Kitap; sıcacık öyküsüyle, akıcı ve
etkili anlatımıyla okuru hem sarsıyor, hem de kendine bağlıyor. Anlatımın içtenliği,
duyguların işlenişi ve başarılı kurgu; okurda, kitabı bir çırpıda bitirme
isteği doğuruyor, tıpkı sürükleyici bir film izler gibi.
Kitap; esas olarak acı, dayak, kırgınlık ve yoksulluk gibi
olumsuz temaları işlese de, anlatımdaki ferahlık ve genişlik okuru karamsarlığa
itmiyor ve onu sıkmıyor. Çünkü kitaptaki; arkadaşlık,
vefa, mutluluk gibi olumlu duygular daha da güçlü anlatılmış (Belki de biz
öyle anlamak istiyoruz). Şu var ki; VASCONSELOS’in cümleleri özgür bir ruh
taşıyor. Şüphesiz, basit cümlelerle oluşturulan bu güçlü anlatım şekli;
hikâyenin gücünün yanında, yazarın ustalığına da işaret ediyor. Anlatılan
olaylarda ayrıca; “bir çocuğun saflığı ve nesnelliği, adalet hissi, hayvan
sevgisi, bir portakal ağacıyla kurulan iletişim, gülmenin ve ağlamanın hayatın
birer parçası olması” gibi konular da işlenmiş.
Romanın hem kurgusu oldukça sağlam,
hem de yaşanan olaylar özgün ve etkileyici. Bu kapsamda; romanın kahramanı olan
çocuğun (Zeze’nin) dünyasını kaplayan portakal ağacının, bir gün habersizce kesilmesi
karşısında; romanda Zeze’nin yaşadığı çaresizlik mi, yoksa okurun hissettiği üzüntü
mü daha büyük, bilemiyoruz.
Romanın altı yaşındaki kahramanı Zeze’nin
dilinden sürüp giden anlatım şekli, kitabı zevkli hale getirmekle birlikte; çocuğun
kurduğu cümlelerin, verdiği cevapların ve hareketlerindeki kararlılığın, değil
o yaştaki bir çocuk, 16 yaşındaki bir genç için bile fazla iddialı olduğu söylenebilir. Bu nedenle, “Yazarın, kendi
yaşının getirdiği birikimi ve olgunluğu romandaki kahramana aktardığı” şeklinde
bir his oluşuyor okuyanda. Yine de; Zeze bir kahraman olduğundan, bu konuyu
geçiyoruz. :) Ama yine de şunu
vurgulayabiliriz; kitap sadece orta öğretim kategorisi için değil, yetişkinler
için de oldukça faydalı. Zira kahramanımızın; küfür, hırsızlık, yalan gibi bazı
küçük (!) kabahatleri var. Bunlar olumlu örnekler olmadığına göre; çocukları ve
onların duygularını anlama (duygudaşlık) ve kırmadan, dökmeden doğruya
yönlendirme adına, bu kitabı ebeveynlerin de okuması tavsiye edilebilir.
Sonuç olarak; renkli bir hayatı olan
yazarın, kendi yaşadıklarından esinlenerek yazdığı “Şeker Portakalı” romanını,
güçlü bir şekilde tavsiye ediyoruz.
Kitaptan
Alıntılar
*
Kitap Hakkında: “Günün birinde acıyı keşfeden küçük bir çocuğun öyküsü”
(Syf:11)
*
“Başlangıçta utangaçlıktan ya da komşular üzerinde iyi bir izlenim yaratmak
istediğimden, akıllı uslu davranıyordum.” (Syf:63)
*
- “Anne, benim doğmamam gerekirdi. Balonum gibi olmalıydım.”
Hüzünle saçlarımı okşadı.
- “Herkes doğması gerektiği biçimde
doğar” dedi. “Sen de öyle oldun. Ama
Zeze, ara sıra hiç söz dinlemiyorsun”
(Syf: 140)
*
Benimkiler gibi yaşlarla dolan gözlerine bakarak ölü gibi mırıldandım.
- “Onu kestiler bile baba, benim küçük
şeker portakalı fidanım kesileli bir haftadan çok oluyor.” (Syf:182)
*
Olup bitenleri çocuklara niçin anlatmalı? (Syf:183)
*
Benim Değerlendirmem *
*
Dış Değerlendirmeler *
- 1000
kitap’ ta “En çok okunanlar” arasında; 6.
Sırada (18.000 okur). - Goodread’deki değerlendirme notu; 4.37 / 5 (17.500 okur).
İyi okumalar.
