İlk
Gençlik Çağına Öyküler (3 Cilt)
Yazarları:
1. ve 2. Ciltler Selim İLERİ, 3. Cilt Selim İLERİ ve Ayşe SARISAYIN
Türü :
Derleme
Kategori : Ortaöğretim ve Yetişkin Kategoride
Başucu Kitabı.
Kitabın Yorumu
Serinin birinci ve ikinci ciltleri;
günümüz Türk Edebiyatında romancı kimliği ile öne çıkmış, tüm edebiyat türlerinde
eserler veren yazar Selim İLERİ tarafından hazırlanmıştır. Üçüncü cilt ise; öykü,
biyografi, anı (babası olan Behçet Necatigil'le ilgili çalışmalar), kitap,
çocuk kitapları ve çeviri yazarı olan Ayşe SARISAYIN'ın da katılımıyla tamamlanmıştır.
Kitap; önemli bir seri ve Türk Edebiyatının başvuru eseridir. Okullarda
edebiyat kaynak kitabı olarak tavsiye edildiği bilinmektedir.
Türk edebiyatı eserinin orta öğretim sıralarından
itibaren çokça okunmaya başlanması ve çocukların/gençlerin okuma alışkanlığına,
hatta tutkusuna erken yaşlarda sahip olması hedeflenmelidir. Çünkü yükseköğretimden
itibaren okuma çeşitliliği daha da artmakta, popüler edebiyat okuru fazlaca cezbetmekte
ve Türk Edebiyatının temel eserlerine dönme imkânı da azalmaktadır. Türk
Edebiyatı türlerinden biri de; yaklaşık yüz otuz yıllık (Nabizade Nazım
başlangıç kabul edildiğinde) bir geçmişi olan Türk öykücülüğüdür. Bu kadar uzun
zamanda; çoğunluğu hayatta olmayan birçok yazar, gün yüzüne çıkarılmayı
bekleyen madenler gibi okunmayı bekleyen binlerce öykü yazmıştır. İşte bu
madenleri ortaya çıkaran bir çalışma olmuş "İlk Gençlik Çağına
Öyküler" serisi.
Çocukların/gençlerin; yerli edebiyatı tanımaları, hayatı, ülkeyi,
kültürü ve insanları anlamaları için bir başvuru kaynağı olduğundan, önemle tavsiye
edebileceğimiz bir eserdir. Bu kaynaktan istifadeyle; okur, hangi yazarları ve
hangi öyküleri tercih edeceğine karar verebilecek ve kolaylıkla okumalarını
sağlayacaktır. Kitabın isminde geçen "ilk gençlik çağı" vurgusu da bu
ifadelerimizi destekler niteliktedir.
Serinin ciltleri; tarih sırası
gözetilerek derlenmiş, ilk ciltte 35, ikinci ciltte 42 ve üçüncü ciltte 47
olmak üzere toplam 124 yazardan seçilen birer öyküye, her bir öyküden önce de;
yazarın kısa hayatına, bazı eserlerine ve yazarla ilgili kısa bir yoruma yer
verilmiştir. Yazarlardan seçilen
öykülerin, gerçekte hangisi olması gerektiği ve derleyenlerin bu konudaki
isabet durumunu yorumlamak için ciddi bir edebiyat altyapısı gerektiğinden bu
konuya girmeksizin, seçilenlerin en uygun öyküler olduğunu kabul etmek
durumundayız.
Kitabın başarılı bir derleme olduğunu
değerlendirmekteyim. Zira Türk Edebiyatındaki öykücüler araştırıldığında,
özellikle de oluşturulan ilk 15 veya ilk 30 eser gibi listelere bakıldığında
(bu listelerin nesnelliği tartışmaya açık olsa da), İLERİ ve SARISAYAN'ın,
önemli yazarları bir kaç istisna dışında kitaplarına dâhil ettikleri
görülmektedir. Bu nedenle “İlk Gençlik Çağına Öyküler” kitap serisinin, güzel
bir okuma kılavuzu işlevi görebileceği kabul edilmelidir.
Birinci ciltte yer alan yazarların
tamamı, hayatlarına şahit olmadığımız, sadece edebiyat kitaplarında isimlerini
gördüğümüz veya belki bir - iki eserini okuduğumuz şahsiyetlerden oluşmaktadır.
Selim İLERİ, kendi anlatısında; ilk ciltteki yazarların eserlerini çocukluktan
itibaren okuduğunu ve kıyı-köşe kitapçılardan, tezgâhlardan edinerek aldığını,
çok sayıda yazardan bazılarının ise kitaba sığmadığını ifade etmektedir. Bu
cilt; Sami Paşazade SEZAİ ile başlayıp Sabahattin Kudret AKSAL ile bitmektedir.
Ahmet MİTHAT ile Aziz Efendi gibi yazarlar kitapta yer almamaktadır. İLERİ'nin Türk
Dili dergisinde yayınlanmış bir araştırmasını okuduğumuzda, bu iki yazarın tam olarak
öykücü olduklarını düşünmediği anlamaktayız. Yine İLERİ’nin övgüsüne rağmen, Nabizade
NAZIM’ da bu cilde girememektedir.
İkinci cilt; Necati CUMALI ile
başlamakta ve Rasim ÖZDENÖREN'le bitmektedir. Bu ciltte; 22 öykü sahibi, “Hababam
Sınıfı” serisinin de yazarı olan Rıfat ILGAZ ile 44 eseri 4 milyonun üzerinde
satan Aziz NESİN'in yer bulamadığını görmekteyiz. Söz konusu iki yazarın seride
yer almamasının, bu yazarların mizaha dayalı yazılarının öykü kapsamında
değerlendirilmediği yorumuna gidilebilmekteyiz.
Üçüncü cilt, Ayşe KULİN ile başlamakta
ve Necip TOSUN ile seri tamamlanmaktadır. Bu ciltteki yazarlar, günümüz
edebiyatında etkin olan yazarlar kategorisinde olup, birçok önemli isme kitapta
yer verilmiştir. Üçüncü ciltteki yazar seçkisinin başarısı ve isabet durumunu
bu günden yorumlamanın zor olacağını, listeyi ileriki yıllarda inceleyenlerin
daha isabetli değerlendirmelere ulaşacağını değerlendirmekteyim.
İyi okumalar.
