https://kitapbuch.blogspot.com.tr: KİTAP YORUMU-13: "Hacı Murat"

HACI MURAT

Özgün Adı: Хаджи-Мурат

Yazarı : Lev Nikoloviç TOLSTOY

Yayınevi : Antik Dünya Klasikleri

Basım : 2005 / 158 Sayfa

Türü : Roman (Klasik)

Kategori : Ortaöğretim / Yetişkin

Kitabın Yorumu

Dünyanın en çok okunan ikinci yazarı olan Lev Nikoloviç Tolstoy’un, olgunluk yıllarında (68-76 yaşları arasında) yazdığı ancak, ölümünden iki yıl sonra yayımlanan ünlü romanı, ismini; Kafkasya’da uzun yıllar Ruslara karşı savaşmayı müteakip teslim olma kararı alan, ünlü direnişçi “Hacı Murat”tan almıştır.

Tolstoy, trajik sonla biten bu romanını yazma gerekçesini, kitabın başında; “Bir kır gezintisinde gördüğü ezilmiş haldeki bir devedikeninin topraktaki inatçı duruşunun, bu Kafkas hikâyesini aklına getirmesi” olarak açıklamıştır. Bizim için basit gözüken bu çağrışımdan dünya klasiği bir romanın çıkması, beklenmeyen güzel bir sonuç olsa gerek.

Hacı Murat’ın varlığı ve Ruslarla ilişkileri, tarihi bir olgudur. Her ne kadar Tolstoy’un bu romanda; Kafkas anlatımından ziyade Rus resmi tarih anlayışını yansıttığı söylense de, Hacı Murat’ı ve mücadelesini (hatta Şeyh Şamil’i) dünyaya tanıtan da yine bu roman olmuştur. Yani; “Roman Hacı Murat”ın ünü, gerçek “Hacı Murat”ı geride bırakmıştır.

Romanda; Hacı Murat’ın 1850-1952 yıllarında Ruslara teslim oluşundan, kaçarken öldürülmesine kadar olan olaylar konu edilir. Romanda okura; o dönemin Rus bürokrasisi, askeri teşkilatı ve yönetim mantığı da, olaylar ve canlı tasvirler üzerinden detaylı anlatılır.

Romandan çıkartılacak ana düşünceyi; “Yaptığından emin ve vicdanen de rahat bir insanın, artık endişe etmemesi ve kararlı olması gerektiği” şeklinde yorumladım.

Roman; olay kurgusu, samimi cümleleri ve akıcı anlatımı ile sürükleyici bir eser. Okurken; “İşte büyük bir yazar” dedirten, sade ama etkili bir anlatım şekli var. Yine okura, zamanını doğru değerlendirdiği hissini de veriyor.

Sonuç olarak, “Hacı Murat”; hiç Tolstoy okumamışlar için iyi bir fırsat, hâlâ okumamış müptelaları için bir eksiklik olabilir.

Kitaptan Alıntılar

* “1851 Kasım’ıydı. Hacı Murat, soğuk havanın hâkim olduğu bir akşamüstü, üzeri tezek dumanıyla kaplanmış bir Kafkas köyüne yaklaşıyordu.

Müezzinin tiz sesi henüz susmuştu. Tezek kokusu sinmiş temiz dağ havasında, birbirine bitişik halleriyle arı peteklerine benzeyen evlerin avlularından sığır böğürmeleri, koyun melemeleri yükseliyordu. Köyün aşağısında kalan çeşmeden ise; kadın, erkek ve çocukların oluşturduğu kalabalığın bağrışları geliyordu.” (Sayfa 9, Kitabın ilk paragrafları)

* “Ormandan geçen askerler durduklarında, ağaçların üzerinden askerlerle birlikte ilerliyor gibi görünen yıldızlar da durmuşlardı. Işıltıları çıplak ağaçların arasından seçiliyordu.” (Sayfa 17)

* “ – Memnun oldum, ipin iyisi uzun, sözün kısası iyi olur, dedi Hacı Murat.

- O halde bana da susmak düşer.” (Sayfa 13)

* Değerlendirmem *