https://kitapbuch.blogspot.com.tr: KİTAP YORUMU-23: "Ateşten Gömlek"

ATEŞTEN GÖMLEK

Yazarı : Halide Edip ADIVAR

Yayınevi : Can Sanat Yayınları

Basım : 27. Basım Şubat 2014, 1. Basım, 1923 / 253 Sayfa

Türü : Roman

Kategori : Ortaöğretim / Yetişkin

Kitabın Yorumu

Yazar, siyasetçi ve akademisyen Halide Edip ADIVAR’ın en tanınmış kitabı olan “Ateşten Gömlek”, İstanbul’un İşgalinden Sakarya’ya, milli mücadeleyi anlatan tarihi bir romandır.

Bizce, romanın üç kelimeyle özeti; “Kadın (Ayşe), Milli Mücadele, Anadoluya”, üç kelimeyle yorumu ise; “Coşkulu, Öğretici, Ağır.”

Kitap; Sultanahmet Mitinginden başlayarak adım adım İstanbul’un ve İzmir’in işgallerini, 1. ve 2. İnönü Savaşlarını, Sakarya Savaşını konu edinir.

Kurtuluş Savaşının ilk romanıdır.

Romanın bir önemi de; o yılların atmosferini, dönemin fikir tartışmalarını, milli mücadeleye yaklaşımları bize anlatmasıdır.

Coşkun milliyetçi duygular romanın genel özelliğidir. Romanda geçen; “Bir ülkenin kurtulması ne demek, ne büyük bir şey” cümlesi bu duygusallığa bir örnektir. Roman; birinci sayfadaki “Sakarya Ordusuna” hitabıyla kahraman ordumuza ithaf edilmiştir.

Kitap özgün haliyle bırakıldığından yani sadeleştirilmediğinden, dili bugün için ağırdır. Kitapta her sayfada dört beş kelimenin günümüz Türkçe karşılıkları verildiğinden metni anlama sorunu yaşanmamaktadır. Bununla birlikte okuma hızı düşmekte ve akıcılık kaybolmaktadır. Kitabı okurken tam bir roman akıcılığını yakalayamıyoruz. Sadece dilin ağırlığı değil, anlatımın da kesik kesik ve atlamalı olması okuru bazen sıkıyor. Bazen de, konu bütünlüğünü yakalamak ve olayların seyrini takip etmek zorlaşıyor. Kısacası; bu değerli ve klasik kitabı okumanın zevkli olduğunu, maalesef iddia edemiyoruz.

Kitapta iki ilave yazı var. Bunlardan ilki “Yakup Kadri Bey’e Açık Mektup” başlıklı edebiyat tarihinde örneği pek görülen bir şey değil. Yani bir yazarın (Halide Edip Adıvar) başka bir yazara (Yakup Kadri Karaosmanoğlu) o kitapla ilgili görüş bildiren bir mektup kaleme alması, özgün bir düşünce. Diğeri ise edebiyatçı, yazar Selim İLERİ’nin “Sön söz” başlığıyla yazdığı “Ateşten Gömlek” yorumudur. Bu yorum, bizi romanı okumaya teşvik ediyor. Bu nedenle, öncelikle sonsözü okumak daha mantıklıdır.

Sonuç olarak; Milli Mücadele’yi anlamak ve o dönemi gözümüzde canlandırabilmek için, faydalı bir tarihi romandır. Özellikle orta öğretim seviyesinde öğrencilere tavsiye ediyoruz.

Kitaptan Alıntılar

* “İnsan, romanına koyduğu insan timsallerinin elinde esir olduğunu siz de bilirsiniz.” (Sayfa 17 / Açık Mektup)

* “Çünkü hayat bana en korkak adamların iddia ile cesaretten bahsedenler olduğunu öğretti.” (Sayfa 28)

* “Hayat masalıma bakıyorum da, hikâyeden ziyade bir operaya benziyor. Mütemadiyen ayakta ve dekor içinde, mütemadiyen el, kol sallayarak konuşuyor, bağrışıyor, mütemadiyen öteye beriye düşüp ölüyoruz.” (Sayfa 159)

* Değerlendirmem *